Bebeğin biyolojik gelişimi açısından önemli bir adım olarak bilinen “dış çıkarma” kuşkusuz her ailede sevinçle karşılanıyor. Anne ve baba, bu mucizevi anı kutlamak için yakın çevre arasında ufak ve eğlenceli bir organizasyon düzenliyor. Eski Anadolu geleneklerinden biri olan bu organizasyon “diş buğdayı” ya da “diş hediği” ismiyle biliniyor.
Bir tepsi veya bez üzerine oturtulan bebeğin başından aşağı bir miktar hedik (buğday) dökülüyor. Bazı yörelerde, bebeğin dişlerinin düzgün çıkması için başında kalan hediklerin 7 tanesi bir ipe diziliyor. Bu ip, kız bebeklerin saçlarına, erkek bebeklerin boynuna takılıyor. Yere dökülen hedikler ise bebek büyüdüğünde faydalı bir insan olması beklentisiyle kuşlara yem olarak veriliyor. Diş buğdayı töreninde, bebeğin önüne tarak, kitap, kalem, ayna, top gibi objeler de konuluyor. Bebek hangi objeye doğru yönelirse, ileride ilgili bir mesleğe sahip olacağına inanılıyor.
Sert bir buğday türü olarak bilinen hedik, büyük tencerelerde haşlanarak yenebilecek kıvama getiriliyor ve davetlilere ikram ediliyor. Aynı zamanda haşlanmış buğdayla hazırlanan ve üzerine toz şeker, nar, ceviz ve meyve parçaları serpiştirilen bir tür tatlı da komşulara dağıtılıyor. Bu karışımın içine boncuk, yüzük gibi küçük bir cisim saklanıyor ve kimin tabağından çıkarsa o kişi bebeğe bir hediye alıyor. Hedik getirilen tabak yıkandığı takdirde bebeğin dişlerinin çürük olacağına inanıldığından yıkanmadan, içine hediye ya da bahşiş konularak geri verilmesi bekleniyor.
Diş buğdayı partisinde dikkat çeken bir başka detay ise dişi ilk gören kişinin özel davetli statüsünde törene katılması ve bebeğe çeşitli hediyeler almasıdır. Tören şarkılar ve maniler eşliğinde sonlandırılır. Diş buğdayı unutulmaya yüz tutmuş, naif güzel ve anlamlı geleneklerimizden biridir.
Diş buğdayı, son dönemlerde popüler olan “baby shower” partilerine göre çok daha eski bir gelenektir. Hamilelik öncesi çocuğa gereken eşyaların hediye edildiği, hamile anneye keyifli bir gün yaşatan baby shower, her ne kadar bizim kültürümüze ait bir kutlama olmasa da anneye keyif ve moral veren bir kutlamadır. Farklı kültürlerden gelen bu iki kutlamanın ortak bir noktada buluştuğunu söylemek yanlış olmayacaktır.
Anadolu geleneklerinde diş buğdayının amacı; bebeğin dişlerinin buğday gibi sağlıklı olması ve hayatının bereketle dolmasıdır. İnanışa göre kolay pişirilen buğday gibi dişler de kolay ve ağrısız çıkarmış. Hamileliğin son dönemleri ve bebeğin ilk yaşları, annenin en çok desteğe ihtiyaç duyduğu zamanlardır. Hem biyolojik hem psikolojik olarak pek çok değişiklik yaşayan ve zaman zaman bu duruma adapte olmakta zorlanan anne, çevresinin desteğine her zamankinden daha çok ihtiyaç duyar. Bu yüzden, huysuzlanan bebeğin oyalanması, uykusuz ve ne yapacağını bilemeyen anneye maddi-manevi destek olmak bu geleneğin gerçek amaçlarından biridir. Günümüzde anne adayı için eğlenceli sosyal bir aktivite amacıyla da yapılmaktadır.
